Leernetwerk Opkweek

Vier werkgroepen

  • Wie doet wat – in kaart brengen welke acties al worden ondernomen en door wie, waar nodig mensen koppelen.
  • Collectieve inkoop – inventariseren van kwekers, infrastructuur collectieve inkoop opzetten, coördineren benaderen kwekers
  • Regionale opkweek organiseren – voor elkaar opkweken en daar een goede infrastructuur voor opzetten die gedeeld kan worden op regionaal niveau, delen van machines en apparatuur, afspraken maken over wie wat opkweekt
  • Vergroten eigen opkweek – delen en bundelen van informatie, organiseren activiteiten rond opkweek

De kwetsbare situatie van plantopkweek. Onlangs nog kwetsbaarder geworden door het stopzetten van de werkzaamheden per 1 november van Plantenkwekerij Jongerius. Hieronder schetsen wij verschillende oplossingsrichtingen

Wat gebeurt er in de sector?

  1. Doorstart/overname van plantenkwekerij Jongerius

    Ofwel een biologisch plantopkweekbedrijf starten, van circa 10 ha, om het gat op te vullen. Als CSA Netwerk worden wij hiervan op de hoogte gehouden en informeren we jullie daarover. We denken mee en houden contact met de personen en organisaties die hiermee bezig zijn. Hoe dan ook blijft bij een oplossingsrichting als deze de vraag staan: ‘Hoe worden we een interessante partij voor een plantopkweekbedrijf?’
  2. Eventuele vrijstelling bij een tekort aan biologisch plantgoed

    Het lijkt er nu op dat er niet voor iedereen biologisch gecertificeerd plantgoed (uitgangsmateriaal) beschikbaar zal zijn; vooral in de eerste periode van nu t/m het voorjaar van 2026. Er is contact met SKAL en Bionext om te kijken welke mogelijkheden er zijn om tijdelijk met ander uitgangsmateriaal te werken. Ben je niet gecertificeerd? Dan kun je eventueel overwegen om tijdelijk voor niet-bio plantgoed te kiezen, maak dan wel goede afspraken over de opkweek zonder gif.

Wat kun je zelf doen?

  1. Zelf meer plantgoed opkweken

    Dit is echter niet voor iedereen haalbaar. Vanuit het CSA Netwerk roepen we iedereen op om kennis te delen. Bijvoorbeeld via de vier regionale appgroepen die er zijn (zie onderaan deze pagina). We zijn deze kennis aan het bundelen en willen het verder verspreiden op de volgende manieren:
    • Handleidingen en gedeelde kennis komen beschikbaar via een kennisbank (wiki).
      Daar is de laatste maanden al aan gewerkt. Totdat deze operationeel is, zullen de belangrijkste tips verzameld en gepubliceerd worden op deze webpagina.
    • Een cursus eigen opkweek is in ontwikkeling.
      Er zijn in 2023 al bijeenkomsten en bedrijfsbezoeken geweest. Half november zijn er regionale najaarsontmoetingen gepland. Op 18 november en 15 december zijn er een webinars en er is een workshop over eigen opkweek op de CSA-conferentie. In het voorjaar van 2026 worden er praktijkervaringsdagen op verschillende bedrijven georganiseerd.
      Link naar het overzicht van activiteiten die op de agenda staan.
      Hiervoor is de werkgroep Vergroten eigen opkweek opgericht, dit houdt in: delen en bundelen van informatie, organiseren activiteiten rond opkweek. Marieke Berkhout is aanspreekpunt voor deze werkgroep.
  2. Stappenplan; vragen die je jezelf kunt stellen om je op weg te helpen

    Deze vragen kunnen je verder op weg helpen en zullen de komende tijd op de najaarsontmoetingen in de regio en de CSA Conferentie een rol spelen. We inventariseren zo goed mogelijk wat er allemaal speelt en delen tips van andere tuinders.
    Bekijk hier de pdf met dit stappenplan.


Wat doen we gezamenlijk?

  1. Organiseren collectieve inkoop plantgoed

    Er zijn een aantal andere biologische plantopkwekers naast Jongerius. Echter de alternatieve plantopkwekers variëren van 2.5 tot 5 hectare, waar Jongerius ruimte biedt voor 20 ha (circa 14 ha bio). Bekend is al dat zij weinig ruimte hebben voor nieuwe klanten. De enige manier om via deze weg een voet tussen de deur te krijgen, is volgens ons door ons collectief als een partij op te stellen. En dus niet alle kleinschalige tuinderijen ‘ieder voor zich’. De luxe en flexibiliteit die Jongerius ons bood is (helaas!) verleden tijd.
    • Centrale vraag: Hoe worden we een interessante partij voor een plantopkweekbedrijf?
      We zijn in contact met o.a. Herenboeren, die al gezamenlijk inkopen en we weten dat groepen tuinders al gezamenlijk inkopen.
    • We werken aan een systeem waarin de collectieve vraag als 1 vraag kan worden gesteld. Herenboeren doet dit al we kunnen van elkaar leren en ook samen optrekken. Er zal een inventarisatieformulier worden gemaakt, waarin tuinders hun behoeftes kunnen aangeven.
      Hiervoor is de werkgroep Collectieve inkoop opgericht, dit houdt in: inventariseren van kwekers, infrastructuur collectieve inkoop opzetten, coördineren benaderen kwekers. Pieter Lammers is hiervoor het aanspreekpunt.
  2. Regionale opkweeknetwerken

    In 2023 is al gewerkt aan ideeën rondom een coöperatief opkweekbedrijf. Hier en daar wordt al voor elkaar plantgoed opgekweekt en uitgewisseld, o.a. via de vier regio appgroepen die er al zijn (zie onderaan deze pagina). Er zijn in het verleden ook pilots geweest waarin voor elkaar werd opgekweekt. Belangrijk hierbij is om knelpunten weg te nemen en te zorgen dat er een goede infrastructuur en de juiste (technische) faciliteiten beschikbaar komen. We denken na hoe we in de opstartfase van een (lokaal, regionaal of landelijk) opkweeknetwerk risico’s kunnen beperken en eventueel financieel kunnen vergoeden.
    Hiervoor is de werkgroep Regionale opkweek organiseren opgericht, dit houdt in: voor elkaar opkweken en daar een goede infrastructuur voor opzetten die gedeeld kan worden op regionaal niveau, delen van machines en apparatuur, afspraken maken over wie wat opkweekt. We hebben iemand op het oog die hiervoor aanspreekpunt kan zijn.
  3. Kennisbank/wiki

    Handleidingen en gedeelde kennis komen beschikbaar via een kennisbank (wiki). Daar is de laatste maanden al aan gewerkt. Totdat deze operationeel is , ullen de belangrijkste tips verzameld en gepubliceerd worden op een webpagina. Het initiatief voor deze kennisbank/wiki kwam vanuit Toekomstboeren; per eind augustus hebben Stichting Zaadgoed en het CSA Netwerk zich hierbij aangesloten.
    Onlangs is ook op de Willems Wever groepsapp een oproep gedaan voor hulp hierbij.

Regionale appgroepen

Sinds 2023 faciliteert het CSA-netwerk vier regionale appgroepen.

De appgroepen zijn via onderstaande links te bereiken:

 Regio Noord (Friesland, Groningen, Drenthe)

Regio Midden/Oost (Gelderland, Utrecht, Overijssel, Flevoland)

Regio West (Noord- en Zuid-Holland)

Regio Zuid (Limburg, Brabant, Zeeland)

 

Lid worden van het CSA Netwerk

Word lid (tuinders)!
Word steunlid!